6. De wereld van profielvakexamens
Introductie
Je loopt stage bij tuincentrum GoedGroen, waar je niet alleen een verscheidenheid aan planten en bloemen kunt kopen, maar ook deel kunt nemen aan verschillende workshops. Daarnaast biedt het tuincentrum een sfeervol restaurant waar je kunt genieten van een kopje koffie met een lekkernij of gezellig kunt lunchen.
Dit is de casus waar de eindexamenleerlingen van docent Debbie Kersten zich afgelopen april en mei over hebben gebogen. Debbie is constructiegroep-lid voor het vmbo-profielvakexamen Dienstverlening en Producten (D&P) bij Stichting Cito. Ook werkt ze al 22 jaar als docent in het vmbo. “Deze leerlingen zijn recht voor z’n raap. Je weet precies wat je aan ze hebt. Dat vind ik zo mooi.”
Een jaar voorbereiding
Ruim voordat de afnames beginnen ontvangen de examinatoren op school een bestellijst met materialen die de eindexamenleerlingen nodig hebben om hun praktijkopdracht te maken. Dat kan bijvoorbeeld een gatenboor zijn of bepaalde software voor het monteren van filmpjes en het maken van 3D-tekeningen. Debbie: “Het is belangrijk dat scholen de opdrachten vooraf ook zelf uitvoeren om te verifiëren of alle materialen beschikbaar zijn en om eindexamenleerlingen duidelijk te maken wat er van hen verwacht wordt. Daarom zijn we bijna een jaar bezig met de voorbereiding.”
Het begint bij de casus
Het examen D&P bestaat uit vier verschillende modules:
- Organiseren van een activiteit
- Presenteren, promoten en verkopen
- Een product maken en verbeteren
- Multimediale producten maken
“We werken met vier docenten in de constructiegroep. Daar worden de opgaven bedacht en gemaakt. Een toetsdeskundige van Stichting Cito begeleidt ons daarbij. We starten altijd met het bedenken van de casus, waar we dan vervolgens de opdrachten voor de verschillende modules aan koppelen. Natuurlijk zorgen we ervoor dat deze opdrachten goed aansluiten bij de syllabus waarin staat wat eindexamenleerlingen moeten kennen en kunnen voor het examen”, legt Debbie uit.
Mexicaanse broodjes en cactus-spaarpotten
Dit jaar moesten eindexamenkandidaten onder meer een bestellijst samenstellen voor 150 Mexicaanse broodjes voor een te organiseren evenement, een spaarpot in de vorm van een cactus maken voor de winnaar van een kleurwedstrijd, en een social media-filmpje monteren voor promotiedoeleinden. “Haha, ja, het is best druk, zo’n stage bij GoedGroen!” lacht Debbie. “Ik heb echt het gevoel dat mijn eindexamenleerlingen met een goed gevoel de deur achter zich hebben dichtgetrokken toen zij hun opdrachten hadden afgerond.”
Op school
Scholen krijgen elk jaar in november al te horen welke type opdrachten de eindexamenleerlingen kunnen verwachten. Debbie: “Die bespreek ik met mijn leerlingen, zodat ik ze goed kan voorbereiden. De leerlingen werken op school aan één module per dagdeel en zijn dus in totaal vier dagen met het examen bezig. De afnames op onze school plannen we meestal de eerste twee weken van april in. Dan zijn er enkele klassen op stage en kunnen wij gebruikmaken van de beschikbare ruimtes zoals de keuken, het technieklokaal en de computerlokalen. Het is altijd een puzzel om alles te organiseren, maar ik geniet enorm van het proces.”
Debbie: “En dan nu op naar volgend jaar! Onze constructiegroep is al bezig met de plannen voor 2026 en zelfs 2027!”
Over het profielvakexamen
Een profielvakexamen, ofwel een centraal schriftelijk en praktisch examen (cspe), is een praktijkgericht examen en toetst de praktische handelingen van de eindexamenkandidaten die horen bij het betreffende vakgebied. In totaal zijn er negen profielvakken waaruit de leerling kan kiezen:
Bouw, Wonen & Interieur
Groen
Mobiliteit & Transport
Dienstverlening & Producten
Horeca, Bakkerij & Recreatie
Produceren, Installeren & Energie
Economie & Ondernemen
Media, Vormgeving & ICT
Zorg & Welzijn
Op enkele scholen in Nederland wordt ook het profielvak Maritiem & Techniek gegeven en vanuit de school zelf geëxamineerd.
Bij sommige modules wordt de leerling ook getoetst op theoretische kennis met een digitale minitoets. Voor het afronden van het volledige examen krijgen de eindexamenleerlingen meerdere dagen de tijd. Alle examenopdrachten worden afgenomen volgens een schooleigen rooster.